حجت‌الاسلام والمسلمین حسن مولایی، مدیرعامل موسسه انتشارات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه به مناسبت برگزیده شدن موسوعه ۴۶ جلدی آیت‌الله موسوی الخرسان از علمای نجف در بیست و پنجمین همایش کتاب سال حوزه و همچنین کتاب سال جمهوری اسلامی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری حوزه، اظهار کرد: شخصیت آیت‌الله خرسان(ره)، شخصیت ویژه‌ای است یعنی اگر شما بخواهید نگاهی به سیره علمی و علمی ایشان داشته باشید باید هشتاد سال پژوهش را در ایشان ببینید. یعنی از آغاز تقریبا طفولیت، ایشان مشغول به پژوهش و تحقیق بودند تا اواخر عمرشان بروی تخت بیماری دست از علم آموزی و نشر معارف اهل بیت(ع) برنداشتند.
وی خاطرنشان کرد: در آخرین سفری که خدمتشان داشتیم، به یکی از دوستانشان سفارش کرده بودند که از ایران بعضی از کتاب‌ها را برای استفاده و تحقیقات‌شان در سن ۹۴ سالگی بیاورند، این یعنی چیزی در حدود یک قرن تحقیق و پژوهش، وزن موسوعه آیت‌الله موسوی الخرسان، وزن تقریبا یک قرن پژوهش است، یعنی اگر کسی بخواهد نسبت به موسوعه ایشان ارج‌گذاری کند، باید این یک قرن پژوهش را ببینید آن هم با زحماتی که ایشان داشته و بعد یک نمره‌ای به موسوعه آیت‌الله خرسان بدهد.
حجت الاسلام والمسلمین مولایی افزود: کتاب‌های بسیار فاخر و ذی‌قیمتی ایشان در موسوعه دارند، یکی از بهترین کتاب‌ها که باید گفت منحصربه فرد است و کتاب دیگری ما در این قد و قامت نداریم کتاب «ابن‌عباس» است که ۲۱ جلد از موسوعه را به خودش اختصاص داده است. کتابی از جهت علمی به این وسعت و علمیت راجع به ابن‌عباس ما سراغ نداریم که ایشان این زحمت را در طول سالیان متمادی کشیدند، کتاب دیگری که بسیار پرارزش است و ایشان تألیف کردند کتاب، «علیً امام البرره» است که راجع به شخصیت وجود مقدس امیرالمومنین امام علی علیه‌السلام در سه جلد به رشته تحریر درآورده اند.
وی افزود: یکی از کارهای مهم آیت‌الله موسوی الخرسان(ره) مقدمه‌نویسی در کتاب‌های علمی بود که آنقدر این مقدمات علمی ایشان در کتاب‌ها زیاد شده است که خود این مقدمات علمی یک کتاب شده است و هم اکنون یک کتابی در موسوعه ایشان وجود دارد که تمام مقدمه‌نویسی‌های علمی ایشان در آنجا تجمیع شده است. یکی دیگر از کتاب‌های ارزشمند ایشان، کتابی با موضوع فدک به اسم «نهایه التحقیق فیما جری فی امر فدک للصدیقه و الصدیق بالنص و التوثیق» است که جریان فدک را در آنجا بررسی کرده‌اند.
مدیرعامل موسسه انتشارات حوزه های علمیه به فعالیت های علمی مرحوم موسوی الخراسان در عرصه بین الملل اشاره کرد و گفت: ایشان در عرصه بین‌الملل بعضی از شبهاتی که افراد مطرح می‌کردند مانند؛ سجده بر تربیت اباعبدالله‌الحسین علیه‌السلام. ایشان یک کتاب اختصاصی راجع به این موضوع با عنوان «السجود علی التربته الحسینه(ع)» نوشتند. لذا هرجا ایشان احساس شبهه می‌کرد که یک شبهه‌ای اینجا مطرح و نیاز است اهل قلم و پژوهش وارد و یک کار تبیینی انجام دهند، همین کار را انجام می‌دهند. لذا یک کتابی ایشان دارند با عنوان «المحسن السبط مولود ام سقط» راجع به وجود مقدس حضرت محسن(ع) فرزند شهید حضرت زهرا سلام‌الله علیها به طور مفصل بحث کرده اند و اینجاست که باید بگویم یک پژوهشگر بزرگ و پژوهشگر برتر که هرجا احساس نیاز می‌کرد و خدمات سترگی را ارائه می‌داد.
حجت الاسلام والمسلمین مولایی تصریح کرد: این شخصیت آیت‌الله خرسان(ره) است و انصافا موسوعه ایشان یک شاخص و سنجه بسیار قوی هم بر علمیت، هم بر پاسخگو بودن، هم آن نگاه بین‌المللی آیت‌الله خرسان و هم عمق پژوهش و تحقیق و علمیت ایشان که همه اینها را می‌شود در موسوعه این عالم بصیر و فقید حوزه های علمیه شیعه ببینید. یعنی موسوعه آیت الله خراسان نماد پژوهش، علمیت، هم دارای نگاه وسیع و بین‌المللی، نماد سخت‌کاری و پرتلاشی ایشان است. همه این ویژگی ها را شما می توانید در موسوعه، کاملا متبلور ببینید.
مدیرعامل موسسه انتشارات مرکز مدیریت حوزه های علمیه کشور در خصوص تداوم و اهمیت تعامل حوزهای علمیه شیعی به ویژه حوزه علمیه قم و نجف اشرف، بیان کرد: یکی از کارهای بزرگی که باید بین حوزه نجف و قم صورت می‌گرفت ایجاد یک کوریدور ارتباطی علمی است و کنگره أمناءالرسول این گام را برداشت تا این ارتباط علمی را با حوزه علمیه نجف از قم برقرار کند و از مصادیق و مواردی که می‌توانست این ارتباط را تحقق ببخشد، معرفی شخصیت های علمی بود که در گام اول شخصیت آیت‌الله موسوی الخرسان در قالب کنگره ای در قم و نجف اشرف معرفی شد و امروز ما بعد از گذشت این کنگره وقتی که به گذشته و زحماتی که کشیده شد و آثاری که داشت نگاه می‌کنیم، می‌بینیم قدم بسیار بزرگی برداشته شد.
حجت الاسلام والمسلمین مولایی تأکید کرد: انتظار این است که برگزارکنندگان کنگره و همچنین مسئولین دو حوزه یعنی نجف و قم این کار بزرگ را آن طور که باید بهش بپردازند، تقویت کنند، توسعه بدهند و شخصیت‌های بزرگی که مثل آیت‌الله موسوی الخرسان که هم در حوزه قم هم در حوزه نجف هستند، باز مورد توجه قرار گرفته، آثار ایشان مورد توجه قرار گرفته و در قالب یک موسوعه منتشر شود و اگر در این مسیر نیاز به تحقیق دارد، تحقیق شود، اگر نیاز به انتشار مجدد دارد، منتشر شود. به عنوان مثال یکی از علمایی که محل بحث شد، مرحوم سیدهبة‌الدین شهرستانی بود، آثار زیادی دارند و آقایان می‌توانند به آن بپردازند، یا در قم علمای بزرگی هستند و می‌شود به این آثار علما یا خود علما بپردازند.
وی ادامه داد: یادم نمی‌رود زمانی که موسوعه آیت‌الله خرسان آماده و چاپ شد، به هرشکل اینها کتب پراکنده‌ای بود، ایشان در طول ده‌ها سال آماده کرده بودند، وقتی که کنگره أمناءالرسول اینها را آماده و چاپ کرد و در منزل ایشان به مرحوم آیت الله خرسان عرضه کرد و این کتاب‌ها را دید، یک شادی و شعف ویژه‌ای در چشم ایشان دیده می‌شد، یعنی زحمت شاید هشتاد ساله ایشان، آنجا تجمیع شده بود و کنگره أمناءالرسول اینها را آماده و ارائه کرد. به نظرم این گام بزرگی بود که بایسته است بزرگان حوزه نجف و قم این کار بسیار زیبا را تقویت کنند، توسعه بدهند و از این نعمت علمی که خداوند متعال در دو دریای بزرگ علمی قم و نجف داده و آن علمای بزرگ هستند، ما استفاده کنیم و از تمام معارف دینی که آنان به دست آورده اند بر اثر غور و تحقیق و پژوهش ان‌شاءالله بهره‌مند و در عرصه بین‌الملل آنان را عرضه کنیم.
مدیر موسسه انتشارات حوزه های علمیه کشور در پاسخ به معرفی چهره های علمی گمنام در حوزه های علمیه جهان تشیع گفت: قاعدتاً باید جمعی از فضلای آشنا به شخصیت‌های دو حوزه نجف و قم، یک هم‌افزایی و هم‌اندیشی داشته باشند. این یک موضوع ناپیدایی نیست، یعنی کسانی که علمای قم و نجف را بشناسند، راحت می‌توانند تشخیص بدهند که مواردی که می‌شود در کنگره‌های بعد موضوع جلسات قرار بگیرند، چه کسانی هستند؟ یا به چه کسانی نیاز است بیشتر پرداخته شود. اگر آن جمع فرهیخته و فاضل که حوزه‌شناس باشند، یعنی هم حوزه قم و هم حوزه نجف را بشناسند، هم شخصیت‌های حوزه قم و نجف را بشناسند، با عرصه تألیف، تحقیق و پژوهش آشنا باشند، گردهم بیایند به نظر من به راحتی می‌توانند در بین شخصیت‌های مطرح که همچون آیت‌الله موسوی الخرسان نیاز بود تا جامعه علمی آنها را بشناسند و آثارشان را ببیند می‌توانند آنها را تشخیص بدهند و ان‌شاءالله ما سلسله همایش‌های أمناءالرسول را بعد از این داشته باشیم و شخصیت های علمی گمنام را به جامعه علمی جهانی عرضه کند.
موسوعه ۴۶ جلدی آیت‌الله موسوی الخرسان برگزیده بیست و پنجمین همایش کتاب سال حوزه
۳۱۳/۱۷
